به نقل از «مهر»

فلسفه ناکارآمد نیست/نگاه فیلسوف باید به هستی گسترده شود

تاریخ انتشار: ۵ خرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۸۳۱۴۷۹

به گزارش خبرگزاری مهر، حجت‌الاسلام محمدمهدی گرجیان، عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم (ع) و دبیر اتاق فکر اسلامی‌سازی علوم انسانی طی سخنانی در این نشست با اشاره به اینکه در عصر معرفت فست‌فود و ساندویچی، برگزاری چنین نشست‌ها و محافلی با محوریت تبیین مباحث بنیادین و زیرساختی، حائز اهمیت و قابل‌تقدیر است، اظهار داشت: واقعیت آن است که جامعه ما هنوز از فقدان مباحث بنیادین در عرصه اندیشه، رنج می‌برد؛ البته نه صرفاً مباحث بنیادین که در همین حد باقی بماند بلکه مهم آن است که امتداد اجتماعی آن نیز مدنظر قرار گیرد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی همچنین ضمن گرامیداشت سالروز حکیم ملاصدرا گفت: ایشان حقیقتاً انسان شریف و پاکیزه‌ای بود که شجره طیبه‌ای غرس کرد که «اصل‌ها ثابت و فرع‌ها فی السماء» است و در همین جا لازم است بر این نکته تأکید کنیم که امروز نیاز به بایسته‌های حکمت صدرایی برای ورود به عرصه اجتماع، حاکمیت و مباحث سیاسی داریم.

استاد حوزه و دانشگاه افزود: قدمای ما نظام فلسفی را طوری چیده‌اند که ظرفیت ورود به عرصه‌های مختلف را داشته‌باشد نه اینکه صرفاً در حد انتزاعیات باقی بماند و لذا به نیازهای روز جامعه توجه داشته‌اند که این مساله خیلی مهم است.

وی همچنین بیان داشت: از سویی، فلسفه مدعی این است که من مادر علوم هستم و در همین راستا مرحوم فارابی به‌طور جدی می‌دانست برای اینکه فلسفه گوشه‌نشین نشود، باید کارآمدی آن را به اثبات برساند، ضمن آنکه وی به‌طور خاص دغدغه دینی هم داشت

حجت الاسلام گرجیان ادامه‌داد: نوآوری صدرا یکی توسعه مواد برهان است به این معنا که آموزه‌های وحیانی و شهودی را با همه سنجه‌ها و موازین آن وارد کرده و دیگر هم اینکه ایشان روش استدلال را توسعه بخشید. همچنین مرحوم ملاصدرا تلاش کرده بگوید اگر عقل آمد اصل نبوت را اثبات کرد، داده‌های مخبر صادق نیز صادقانه است و نمی‌توان به آن بی‌توجهی کرد.

وی گفت: بر این اساس وقتی فلسفه می‌گوید من مادر علوم هستم، باید فیلسوف چنان خودش را آماده کند که بتواند به علوم دیگر نیز سرک بکشد و حداقل ادبیات علوم را بشناسد، کما اینکه مرحوم علامه مصباح یزدی درباره تعامل علوم با فلسفه می‌گوید که علوم دیگر زمینه‌هایی را فراهم می‌کند که فیلسوف بر اساس آن‌ها بتواند با زیرساخت‌های فلسفی خود دست به تفلسف بزند.

عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم (ع) افزود: فیلسوف اگر بخواهد در حد همان تجربیات باقی بماند نخواهد توانست مأموریت خود را در تفلسف انجام دهد بلکه باید به مجربات توجه کند چرا که این‌ها پشتوانه عقلی دارند. فلاسفه‌ای چون ابن‌سینا و فارابی به اضلاع مختلف علوم توجه می‌کردند و این مسئله نشان‌می‌دهد که بزرگان ما خوب ریل‌گذاری کردند ولی متأسفانه ما اواسط راه کار را رها کرده و آن‌طور که باید و شاید آن را به سامان نرسانده‌ایم.

وی ابراز داشت: بر این اساس، باید ابتدا گزاره‌های مرتبط با اندیشه فیلسوفان را بشناسیم تا بعد بتوانیم به‌نقد و بررسی آرای آن‌ها بپردازیم ضمن آنکه لازم است که یک فیلسوف آشنایی اجمالی از علوم دیگر هم داشته‌باشد.

دبیر اتاق فکر اسلامی‌سازی علوم انسانی همچنین گفت: نکته حائز اهمیت دیگر اینکه توجه داشته باشیم علوم‌تجربی، پایه‌اش بر اساس نسبیت است و این نسبیت ابایی ندارد که امروز حرفی بزند و فردا دقیقاً خلاف آن را بیان کند. البته در ساختار فلسفی باید در عرصه کارهای تجربی با آن ویژگی‌هایش نیز بتوانیم تفلسف کنیم وگرنه آن‌ها می‌گویند ما حرف شما را نمی‌فهمیم و برعکس ما هم می‌گوئیم که منظور و حرف شما را نمی‌فهمیم.

وی یادآور شد: به دیگر سخن، فیلسوف باید در علوم‌تجربی که بر پایه نسبیت است حرف داشته‌باشد و ساختار خود را آماده کند که در این راستا حرف بزند وگرنه به کیسه بوکس کنار رینگ تبدیل می‌شود و دیگر نمی‌تواند بگوید من مادر علوم هستم.

وی افزود: معرفت بشری همه‌اش ارزشمند است به‌خصوص با نگاهی که استاد ما علامه جوادی آملی دارند. فلسفه باید در علوم‌تجربی جدید خود را دخیل کرده و بر اساس علم روز، مجربات را همراه کند به این معنا که باید به آموزه‌های علوم دیگر سری زده و علاوه بر این در مسیر به‌روزرسانی آن‌ها کمک کند تا بتواند فیلسوف، تفلسف کند.

حجت الاسلام گرجیان گفت: بی جهت نبود که علمای سابق حتی بعضاً می‌رفتند علوم غریبه را هم می‌آموختند؛ البته این به‌معنای آن نیست که برویم سراغ این مسائل بلکه غرض تأکید بر این نکته است که برای ورود به عرصه‌های مختلف باید به شناخت آن‌ها دست‌یافت. در گذشته فیلسوف، خودش حکیم بوده و حکمت داشته و نسبت به دیگر علوم نیز در حد حداقل کاردانی، آشنایی با علوم داشته است.

وی تصریح‌کرد: بنده بیش از حد صدرایی هستم؛ اما نگوییم که ایشان و حرف‌هایش وحی منزل است. البته جایگاه و مقام ملاصدرا بسیار بالاست و میراث گران‌سنگی دارد؛ اما باید به‌نقد و بررسی ایشان هم پرداخت، از سوی دیگر بنده به‌هیچ‌وجه نمی‌گویم که فلسفه ناکارآمد است، اتفاقاً ظرفیت فلسفه صدرایی بسیار کارآمد است اما حرفم این است که این ظرفیت را ما باید به‌درستی به کار بگیریم.

کد خبر 5794463 فاطمه علی آبادی

منبع: مهر

کلیدواژه: فارابی قم ملاصدرا فلسفه فعالیت های قرآنی قرآن کریم ایران قرآن نشست علمی ملاصدرا انقلاب جشنواره رضوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انقلاب اسلامی ایران دفاع مقدس حضرت معصومه س آیت الله خامنه ای محمدرضا آقاسی علوم دیگر

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۸۳۱۴۷۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

«زندگی با فلسفه» مستند پرتره انشاءالله رحمتی استاد فلسفه

به گزارش خبرنگار مهر، مستند «زندگی با فلسفه»؛ پرتره‌ای درباره «انشاءالله رحمتی» استاد فلسفه و مترجم نامدار آثار حکمی و عرفانی، خاصه آثار هانری کربن و سید حسین نصر است که پنجشنبه سیزدهم اردیبهشت ماه ساعت ۱۹:۰۰ روی آنتن شبکه چهار سیما می رود.

این مستند، دوازدهمین فیلم از مجموعه مستندهای «آیینه عمر» است که به کوشش گروه فرهنگ و اندیشه شبکه چهار سیما به تهیه کنندگی صدرا صدوقی و کارگردانی حسن علیزاده فرد از قاب این شبکه تلویزیونی پخش می‌شود.

صدرا صدوقی تهیه کننده این فیلم با اشاره به جایگاه و اهمیت انشاءالله رحمتی در سپهر علمی و فرهنگی ایران گفت: حوزه مطالعاتی و پژوهشی دکتر رحمتی فلسفه اخلاق، فلسفه دین، عرفان و فلسفه اسلامی است و به آثار هانری کربن علاقه و توجه ای ویژه دارد. او که در سال ۱۳۸۶ به عنوان مترجم برگزیده کشور شد، ترجمه و تألیف آثار گوناگونی را در کارنامه خود دارد که از جمله آنها می‌توان به ترجمه کتاب هایی چون: چشم‌اندازهای معنوی و فلسفی اسلام ایرانی در چند مجلد؛ اثر هانری کربن، عشق الهی اثر ویلیام چیتیک، معبد و مکاشفه و ارض ملکوت از آثار هانری کربن، تفسیر معاصرانه قرآن کریم از سید حسین نصر و همکاران، فلسفه دین در قرن بیستم نوشته چارلز تالیافرو، دانشنامه فلسفه اخلاق ویراسته پل ادواردز و کتاب نقد عقل عملی (نقد دوم ایمانوئل کانت) و… اشاره کرد.

تهیه کننده مستند «زندگی با فلسفه» تأکید کرد: در حوزه فلسفه اسلامی، دکتر رحمتی علاوه بر تدریس متون کلاسیک فلسفه در مقاطع مختلف دانشگاهی به معرفی جریان‌های نوین مرتبط با فلسفه اسلامی اهتمامی قابل توجه دارد. وی برای ارائه خوانشی امروزی و کارآمد از فلسفه و معنویت اسلامی، بخشی از تحقیقات و مطالعات خود را به آثار سنت گرایان اختصاص داده است که ترجمه کتاب‌های «معرفت و معنویت» و «هنر و معنویت» نوشته سید حسین نصر، گردآوری و تدوین مقالاتی از سنت گرایان و همچنین «دین و نظم طبیعت» و «گلشن حقیقت» هر دو از سید حسین نصر ره آورد تلاش‌های مجدانه اوست.

او در ادامه گفت: استاد رحمتی استاد تمام گروه فلسفه دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی است و در کنار تحقیق و تدریس سالیانی است که سردبیری فصلنامه تخصصی اطلاعات حکمت و معرفت در موسسه اطلاعات را هم برعهده دارد. این مجله یکی از تأثیرگذارترین نشریات حوزه حکمت، فلسفه و عرفان در ایران به شمار می رود.

تهیه کننده مجموعه مستند آیینه عمر در پایان اظهار کرد: در مستند «زندگی با فلسفه» با همراهی و روایت استادان: امیرعباس علی زمانی استاد دانشگاه تهران، عبدالرضا مظاهری و سید علی مرتضویان استادان دانشگاه آزاد اسلامی، مهدی فدایی مهربانی استاد دانشگاه تهران و فاطمه محمد پژوهشگر و مدرس فلسفه؛ زندگی، سلوک علمی و فرهنگی و جایگاه و اهمیت دکتر انشاءالله رحمتی در سپهر حکمی و فلسفی ایران به تصویر کشیده است.

بر اساس این گزارش، عوامل این مستند ۴۰ دقیقه ای عبارتند از: مجری طرح: محراب محمدزاده، مشاور رسانه‌ای: سیده الهام کاظمی، تحقیق و پژوهش: محمد آسیابانی و سیامک صدیقی، تدوین: مینا سیفی، دستیار تدوین: کارن درآینده، صداگذاری و انتخاب موسیقی: عرفان حسن زاده، صدابرداران: مجید نجاتی، سینا الله وردی پور و علی کرامت منش، تصویربردار: حسن علیزاده فرد، دستیاران تصویر: مبینا سلمانی، محمدحسین سلطانی، میلاد محمدزاده، دستیار کارگردان: علی محمد صادق و مدیر تولید: علی هیهاوند.

«آیینه عمر» کاری از گروه فرهنگ و اندیشه شبکه چهار سیما است که در قالب آن، زندگی، سلوک علمی و فرهنگی و میراث پژوهشی ۲۶ چهره نامدار حوزه علوم انسانی، فرهنگ و هنر ایران به تصویر کشیده شده است.

مجموعه مستند «آیینه عمر» پنجشنبه‌ها ساعت ۱۹:۰۰ پخش و جمعه‌ها ساعت ۱۲:۳۰ تکرار می شود.

کد خبر 6093863 فاطمه علی آبادی