فلسفه ناکارآمد نیست/نگاه فیلسوف باید به هستی گسترده شود
تاریخ انتشار: ۵ خرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۸۳۱۴۷۹
به گزارش خبرگزاری مهر، حجتالاسلام محمدمهدی گرجیان، عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم (ع) و دبیر اتاق فکر اسلامیسازی علوم انسانی طی سخنانی در این نشست با اشاره به اینکه در عصر معرفت فستفود و ساندویچی، برگزاری چنین نشستها و محافلی با محوریت تبیین مباحث بنیادین و زیرساختی، حائز اهمیت و قابلتقدیر است، اظهار داشت: واقعیت آن است که جامعه ما هنوز از فقدان مباحث بنیادین در عرصه اندیشه، رنج میبرد؛ البته نه صرفاً مباحث بنیادین که در همین حد باقی بماند بلکه مهم آن است که امتداد اجتماعی آن نیز مدنظر قرار گیرد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
وی همچنین ضمن گرامیداشت سالروز حکیم ملاصدرا گفت: ایشان حقیقتاً انسان شریف و پاکیزهای بود که شجره طیبهای غرس کرد که «اصلها ثابت و فرعها فی السماء» است و در همین جا لازم است بر این نکته تأکید کنیم که امروز نیاز به بایستههای حکمت صدرایی برای ورود به عرصه اجتماع، حاکمیت و مباحث سیاسی داریم.
استاد حوزه و دانشگاه افزود: قدمای ما نظام فلسفی را طوری چیدهاند که ظرفیت ورود به عرصههای مختلف را داشتهباشد نه اینکه صرفاً در حد انتزاعیات باقی بماند و لذا به نیازهای روز جامعه توجه داشتهاند که این مساله خیلی مهم است.
وی همچنین بیان داشت: از سویی، فلسفه مدعی این است که من مادر علوم هستم و در همین راستا مرحوم فارابی بهطور جدی میدانست برای اینکه فلسفه گوشهنشین نشود، باید کارآمدی آن را به اثبات برساند، ضمن آنکه وی بهطور خاص دغدغه دینی هم داشت
حجت الاسلام گرجیان ادامهداد: نوآوری صدرا یکی توسعه مواد برهان است به این معنا که آموزههای وحیانی و شهودی را با همه سنجهها و موازین آن وارد کرده و دیگر هم اینکه ایشان روش استدلال را توسعه بخشید. همچنین مرحوم ملاصدرا تلاش کرده بگوید اگر عقل آمد اصل نبوت را اثبات کرد، دادههای مخبر صادق نیز صادقانه است و نمیتوان به آن بیتوجهی کرد.
وی گفت: بر این اساس وقتی فلسفه میگوید من مادر علوم هستم، باید فیلسوف چنان خودش را آماده کند که بتواند به علوم دیگر نیز سرک بکشد و حداقل ادبیات علوم را بشناسد، کما اینکه مرحوم علامه مصباح یزدی درباره تعامل علوم با فلسفه میگوید که علوم دیگر زمینههایی را فراهم میکند که فیلسوف بر اساس آنها بتواند با زیرساختهای فلسفی خود دست به تفلسف بزند.
عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم (ع) افزود: فیلسوف اگر بخواهد در حد همان تجربیات باقی بماند نخواهد توانست مأموریت خود را در تفلسف انجام دهد بلکه باید به مجربات توجه کند چرا که اینها پشتوانه عقلی دارند. فلاسفهای چون ابنسینا و فارابی به اضلاع مختلف علوم توجه میکردند و این مسئله نشانمیدهد که بزرگان ما خوب ریلگذاری کردند ولی متأسفانه ما اواسط راه کار را رها کرده و آنطور که باید و شاید آن را به سامان نرساندهایم.
وی ابراز داشت: بر این اساس، باید ابتدا گزارههای مرتبط با اندیشه فیلسوفان را بشناسیم تا بعد بتوانیم بهنقد و بررسی آرای آنها بپردازیم ضمن آنکه لازم است که یک فیلسوف آشنایی اجمالی از علوم دیگر هم داشتهباشد.
دبیر اتاق فکر اسلامیسازی علوم انسانی همچنین گفت: نکته حائز اهمیت دیگر اینکه توجه داشته باشیم علومتجربی، پایهاش بر اساس نسبیت است و این نسبیت ابایی ندارد که امروز حرفی بزند و فردا دقیقاً خلاف آن را بیان کند. البته در ساختار فلسفی باید در عرصه کارهای تجربی با آن ویژگیهایش نیز بتوانیم تفلسف کنیم وگرنه آنها میگویند ما حرف شما را نمیفهمیم و برعکس ما هم میگوئیم که منظور و حرف شما را نمیفهمیم.
وی یادآور شد: به دیگر سخن، فیلسوف باید در علومتجربی که بر پایه نسبیت است حرف داشتهباشد و ساختار خود را آماده کند که در این راستا حرف بزند وگرنه به کیسه بوکس کنار رینگ تبدیل میشود و دیگر نمیتواند بگوید من مادر علوم هستم.
وی افزود: معرفت بشری همهاش ارزشمند است بهخصوص با نگاهی که استاد ما علامه جوادی آملی دارند. فلسفه باید در علومتجربی جدید خود را دخیل کرده و بر اساس علم روز، مجربات را همراه کند به این معنا که باید به آموزههای علوم دیگر سری زده و علاوه بر این در مسیر بهروزرسانی آنها کمک کند تا بتواند فیلسوف، تفلسف کند.
حجت الاسلام گرجیان گفت: بی جهت نبود که علمای سابق حتی بعضاً میرفتند علوم غریبه را هم میآموختند؛ البته این بهمعنای آن نیست که برویم سراغ این مسائل بلکه غرض تأکید بر این نکته است که برای ورود به عرصههای مختلف باید به شناخت آنها دستیافت. در گذشته فیلسوف، خودش حکیم بوده و حکمت داشته و نسبت به دیگر علوم نیز در حد حداقل کاردانی، آشنایی با علوم داشته است.
وی تصریحکرد: بنده بیش از حد صدرایی هستم؛ اما نگوییم که ایشان و حرفهایش وحی منزل است. البته جایگاه و مقام ملاصدرا بسیار بالاست و میراث گرانسنگی دارد؛ اما باید بهنقد و بررسی ایشان هم پرداخت، از سوی دیگر بنده بههیچوجه نمیگویم که فلسفه ناکارآمد است، اتفاقاً ظرفیت فلسفه صدرایی بسیار کارآمد است اما حرفم این است که این ظرفیت را ما باید بهدرستی به کار بگیریم.
کد خبر 5794463 فاطمه علی آبادیمنبع: مهر
کلیدواژه: فارابی قم ملاصدرا فلسفه فعالیت های قرآنی قرآن کریم ایران قرآن نشست علمی ملاصدرا انقلاب جشنواره رضوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انقلاب اسلامی ایران دفاع مقدس حضرت معصومه س آیت الله خامنه ای محمدرضا آقاسی علوم دیگر
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۸۳۱۴۷۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
جنگ غزه، رسانهها و روایتها
این بخشی از صحبتهای مطرحشده در نشست «جنگ غزه، رسانهها و روایتها» بود که به کوشش فرهنگسرای پایداری، فرهنگسرای رسانه اصفهان، معاونت فرهنگی و هنری شهرداری اصفهان و انجمنهای علوم سیاسی ایران، شامگاه پنجشنبه، ۳۰ فروردینماه ۱۴۰۳، در سالن پایداری گلستان شهدای اصفهان برگزار شد.
شهروند خبرنگاران غزه، قدرتمندتر از رسانههای دولتی
در ابتدای این نشست که یازدهمین رویداد «عصرهای رسانه» به شمار میآید، مهدی صالح، فعال رسانهای اهل غزه، گفت: عمق جنایت در غزه چنان است که نمیتوان آن را با هیچ رسانهای بازتاب داد. محلههایی در غزه کاملاً از میان رفتهاند، اما پوشش داده نمیشود. شهدای بسیاری نیز هنوز زیر آوار هستند.
او سپس افزود: عملیات نیروهای فلسطینی و مقاومت نیز بهطور کامل انعکاس نیافته است که دلایل مختلفی دارد. قبل از اینکه جنگ شروع شود، غزه در حوزه رسانه ضعیف بود. بعضی جاها اصلاً امکان پخش زنده نداشت، چون در این خصوص با کمبود امکانات مختلف رسانهای روبهرو بوده است.
این کارشناس به مستندسازی اشاره و بیان کرد: بسیاری از مستندپردازان از اهالی غزه بودهاند و شماری نیز با کیفیت عالی عمل کردهاند. بخش بزرگی از این افراد عنوان خبرنگاری را از قبل داشتهاند و اکنون نیز تلاش میکنند؛ اما هنوز محدودیتهایی داریم.
این فعال رسانهای به موضوع خبرنگار شهروند نیز اشاره کرد و توضیح داد: این مسئله در رسانههای غزه نقشی اساسی داشت. اگر رسانههای غزه شکل دولتی داشت، به این موفقیت نمیرسید. اما مردم عادی توانستند قوی عمل کنند و اتفاقاً بسیار باورپذیرتر هستند. همچنین در رساندن خبر داغ و دسته اول بسیار موفقترند. همین خبرنگاران رسانههای دنیا را متأثر کردند و تظاهراتی در حمایت فلسطین شکل گرفت.
او خاطرنشان کرد: اگر خبرنگارانی که شهروند بودند اخبار را بازتاب نمیدادند، قطعاً جنایت اسرائیل بیشتر میشد. مردم عادی صبری بسیاری در انعکاس اخبار داشتند. هرکدام صرفاً با یک گوشی موبایل میتواند در این عرصه نقشآفرینی کند؛ اما گاهی یک منطقه با خاک یکسان میشود و به دلیل حملات متعدد، دیگر بازتاب خبر ممکن نمیشود. اینترنت نیز در بعضی نقاط کاملاً از بین رفت و مانعی مهم در ارائه گزارشها و اخبار شد.
روایت رسانههای ایرانی غیرایجابی است
در این نشست همچنین منصور براتی، کارشناس مسائل اسرائیل، بیان کرد: درباره روایتهایی که از جنگ میتوان گفت، میخواهم از روایت اسرائیلیها بگویم. ارتش اسرائیل سعی میکند، چند گزاره را به مخاطب انتقال دهد. نکته کلیدی که در این ۶ ماه یا نزدیک به ۷ ماه از آن میگذرد، آن است که اسرائیل میگوید غزه، آباد بود و جنگی وجود نداشت، اما حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ جنگ را آغاز کرد. من میخواهم بگویم که باید بدانیم این منازعه حتی از ۱۹۱۸ و سپس ۱۹۴۸ میلادی آغاز شده است.
براتی افزود: اوایل سال ۲۰۲۳ میلادی، اسرائیل که مذهبیترین و راستگراترین دولت آن روی کار است طرحی را به مجلس برد که این طرح، برنامه الحاق رسمی کرانه باختری به اسرائیل بود.
این کارشناس مسائل اسرائیل تأکید کرد: سازمان آزادیبخش فلسطین سالها علیه اسرائیل مبارزه میکرد، اما بعدها به صلح وارد شد تا کرانه باختری را اسرائیل بهعنوان قلمرو فلسطین به رسمیت بشناسد. اما حالا اسرائیل میگوید میخواهیم بخش باقیمانده را نیز به قلمرو اسرائیل اضافه کنیم. آنها کرانه باختری را زیر سؤال بردهاند. دیگر اسرائیل نمیتوانست سکوت کند و بیدلیل نیست که فلسطین جنگ را آغاز کرد.
این متخصص حوزه رسانه در ادامه گفت: آغاز ۲۰۲۳ میلادی، اسرائیل ساختن شهرک در کرانه باختری شروع کرد که در تضاد با توافقات اسرائیل و فلسطین است. این حرکت اسرائیل در تضاد با صلحطلبی است.
ترابی یادآور شد: در زمان وقوع هر جنگی، نقش رسانهها اهمیت بیشتری پیدا میکند. حتی ائتلافهای رسانهای بین دولتهای مختلف شکل میگیرد تا یک کشور را متجاوز معرفی کنند. رسانه میتواند عملیاتهای نظامی را شدت و ضعف بدهد و تأثیری بینظیر بگذارد. رسانۀ الجزیره تاکنون تأثیری شگرف داشته است هرچند میتوان در برخی ابعاد آن را نقد کرد، اما الجزیره واقعاً پیشتاز است.
او درباره خبرنگاران موبایلی یا شهروند خبرنگاران نیز گفت: بسیاری از این خبرنگاران با شروع جنگ بین مردم جایگاهی یافتند و در شبکههای مجازی برخی از آنان به مرجع تبدیل شدهاند.
ترابی درباره خبرنگاران ایرانی که در غزه نیستند اما در کشورهایی چون لبنان حضور یافتهاند، خاطرنشان کرد: خبرنگاران ایرانی در اطراف مناطق جنگی، قوی نیستند. فقط روایتها را بازسازی میکنند. برای نمونه از رسانههای الجزیره استفاده میکنند.
این کارشناس مسائل سیاسی ادامه داد: امروزه روایتی ایجابی در جنگ شکل گرفته است. ایجابی یعنی موبهمو و با عدد و جزئیات یک رویداد را توضیح میدهد. اما در ادبیات رسانه فقط تکرار میکنند که اسرائیل جنایتکار است و هرگز روایت ایجابی و دقیقی ندارند. رسانه الجزیره چون ایجابی است از رسانههای ایرانی موفقتر است.
این متخصص مسائل اسرائیل تشریح کرد: برخی رسانهها بیطرف هستند و این حس خود را کاملاً آشکار میکنند. در رسانههای ایرانی چه ۱۰ نفر و چه ۵۰ نفر کشته شده باشند، واکنشها یکسان است. حتی در برخی موارد بزرگنمایی میکند و به ضرر خودش تمام میشود. نباید بدون تحقیق و سهلانگارانه آمار بدهند.
او سپس به بحث نخست خود یعنی روایت اسرائیلیها، بازگشت و افزود: کشتار وسیع فلسطینیها و ویرانی گسترده این کشور، آمار بسیار تکاندهندهای دارد و باید گفت اسرائیلیها قصد نابودی مردم و این سرزمین را دارند. در حالی که در روایتهای خود صرفاً دشمنشان را حماس معرفی میکنند و میگویند ما نمیخواهیم غیرنظامی بکشیم؛ اما این کار را میکنند.
ترابی در پایان بیان کرد: یکی از اهداف اسرائیل این است که کار به جایی برسد که فلسطینیها تسلیم و پشیمان بشوند و به این نتیجه برسند که مقاومت اشتباه است.
روایت الجزیره؛ واقعگرا و انسانی
عبدالقادر فائز، مسئول دفتر الجزیره در ایران، توضیح داد: در رسانه الجزیره موضوع غزه جزئی از مسئله فلسطین بوده و هرگز این خطمشی خود را تغییر نداده است. غزه جزء خاک فلسطین است.
این روزنامهنگار در ادامه افزود: الجزیره همواره در اولویتهای خود بررسی مسائل فلسطین را قرار داده است که بزرگترین مسئله حلنشده در عرصه بینالمللی محسوب میشود. چالش مادر در خاورمیانه مسئله فلسطین است.
او سپس درباره جنگ اخیر تشریح کرد: در جنگ اخیر میتوان از اصطلاح جنگ رسانهای استفاده کرد. یعنی چند روایت برای یک مسئله وجود دارد. اسرائیل حضور رسانهای فعال و گستردهای دارد. الجزیره هم توانسته است در مرزهای جنگی حاضر شود که خود یک موفقیت است.
این کارشناس گفت: الجزیره رسانهای است که دیده شده است و تمایل به تحلیل و رد و تأیید آن وجود دارد. در سیاست پوشش جنگ اخیر، غالباً اسرائیل را یک متهم دانستهاند و این کشور با وجود فعالیتهای گستردهاش، نتوانسته چهره مثبتی از خود نشان دهد.
مسئول دفتر الجزیره در ایران بیان کرد: ابعاد مختلف این جنگ برای رسانه الجزیره مهم است. جنگ اخیر، جنگ دو کشور نیست. جنگ میان دو جنبش گسترده است و بعد نظامی آن حائز اهمیت است. از طرفی، بعد جهانی این جنگ و بازتاب دیگران از این جنگ نیز باید مورد تأمل قرار بگیرد. رسانههای «دیگری» بسیار مهماند و اثر دارند.
این کارشناس اظهار کرد: بعد انسانی در رسانههای دیگری از جنبههای مختلف پررنگ شده است. مثلاً نشان دادن اشکهای مظلومان یا کسانی که نگران فلسطین هستند. روایت گرسنگی و قحطی نیز نمونه دیگر است.
او در باب روایت الجزیره یادآور شد: ما روایت خاص خودمان را داریم. نیروهای گستردهای از سوی ما در حال فعالیتاند و ما همان رسانه دیگری به حساب میآییم. هرچند این برای ما بسیار هزینهبردار بوده است. امروز، خبرنگاران الجزیره هدف دشمنان قرار گرفتهاند. اسرائیل میخواهد خبرنگاران ما را به قتل برساند و حتی برای تعطیلی این رسانه تلاش میکند.
فائز همچنین تأکید کرد: اسرائیل سعی میکند قوانینی جهانی برای محدودکردن خبرنگاران ما تصویب کند. اهالی رسانه ما مسائل و مشکلاتی دارند، اما تلاش خود را میکنند. امروزه ما در جایگاه رسانهای موفق شناخته میشویم، چون روایتی اصیل، انسانی و هدفمند داریم. ما راوی واقعیتها هستیم و بر مردم اثر میگذاریم.
منبع: خبرگزاری ایرنا